چند سطر دربارۀ سرودهای پایانی:
همخواني آهنگين و جمعي اشعار. اين چهار کلمه را ميتوانيم به عنوان تعريف سرود در نظر بگيريم. با اين وصف بسياري از بخشهاي مداحي هيأت سرود است. چندسالي است که عبارت «سرود پاياني» به قاموسِ هنوز نانوشته هيأت وارد شده است. در سرودهاي مرسوم پاياني معمولاً شاهد برقراري نسبتي بين اهالي هيأت و مستمعين با سه حوزه مهم و اساسيِ «انقلاب اسلامي و رهبري»، «جهاد، دفاع مقدس و شهادتطلبی» و «انتظار ظهور» هستيم. در مداحي بسياري از هيأتها اين مفاهيم جز در همين سرود، جاي ديگري ندارد و همين موضوع اهميت سرود پاياني را دوچندان ميکند. خصوصاً اينکه مستمع در لحظه زمزمه سرود، مراحل مختلف هيأت را طي کرده است. قرائت قرآن، استماع مسئله احکام، موعظه و منبر، روضه و سينهزني و حالا گوش و جان او آماده انتقال مفاهيم است و اين سرود درست همانجا که بايد، خوانده ميشود.
همين اهميت و خاص بودن اين جزء هيأت ميطلبد که هم ذاکران و شاعران و هم خادمان هيأت نگاه ويژهاي براي اجراي درست و کمنقص آن داشته باشند. چه خوب است که شاعر مسائل اصلي و اساسي امروزِ انقلاب ـ نه البته مباحث سياسي خُرد و دون شأن هيأت ـ را در اشعار بگنجاند. به اصل لزوم همخوانی مستمع پايبند باشد و در عين استفاده از عبارات آشنا براي مخاطب، نوآوري و خلاقيت در لفظ را هم در نظر داشته باشد. هم شاعر و هم ذاکر در انتخاب سبک حماسي يا سبک عاطفی و احساسی مختارند؛ اما گاهي سبک سرودها ريتم تند و نامرسوم دارد که دست کم زيبنده پايان مجالس نيست. اصل کمگويي و گزيدهگويي در اينجا هم مثل هرجاي ديگري کاربرد دارد. خادم هيأت هم با فراهم کردن بساطي نظير تهيه تيزر و امکانات پخش براي نمايش اشعار نقش مهمي در همخواني و جاافتادن اشعار دارد.
چندسال پيش سرود پاياني بسياري از هيأتهاي انقلابي ـ بيآنکه نامي از سرود و پايان باشد ـ زمزمه شعر معروف «کجاييد اي شهيدان خدايي» بود. با همان سه مفهوم ذکر شده در ابتداي متن. حالا که اين سرودهاي متکثّر در هيأتها باب شده است، کيفيت را بر کمّيت ترجيح بدهيم و همه ما آن را جدّي بگيريم.
جامعه ایمانی مشعر